I tēnei rā i whakarewa te Hea o te Rōpū Whakamana i Te Tiriti o Waitangi, a Kaiwhakawā Matua Wilson Isaac i te Ahunga Rautaki o te Rōpū Whakamana i Te Tiriti o Waitangi 2014 ki te 2025.
Tākiri te haeata, ka ao, ka awatea, horahia mai ko te ao mārama
Pānuitia te Ahunga Rautaki i 2014 ki te 2025 [PDF, 16 MB]
Ka puta te Ahunga Rautaki i te wā hira i te hītori o te Taraipiunara. Ināianei e tata haere ana te Taraipiunara ki te otinga o tana hōtaka ruku tātari ā-rohe tauroa, i rangona ai, ā, e rangona tonutia anangā kerēme maha o mua, onāianei hoki. Ka mutu ana ngā ruku tātari whakamutunga, ka pūrongotia e te Taraipiunara ngā kerēme e puta mai ana i neke atu i te 90 ōrau o te takiwā whenua o Aotearoa.
Heoi anō, he nui rawa tonu ngā mahi e toe ana. Ko te whāinga matua o te Rōpū Whakamana i Te Tiriti o Waitangi hei whakarato i ngā ara ruku tātari e panonihia ana kia aro kingā tūmanako o ngā kaikerēme e toe ana, ā, e hiahia ana kia whai whakaaro te Taraipiunara ki ō rātou kerēme. Ko te tikanga o tēnei he āta kōkiri i ngā kerēme kei mua i te aroaro o te Taraipiunara, tae atu ki ērā kāore anō kia whakakōnaetia. Kia pērā, kua whakatinana te Rōpū Whakamana i Te Tiriti o Waitangi i te pou tarāwaho rautaki tauroa e whakatakoto ana i ngā wāhanga matua o tana hōtaka ruku tātari anamata.
Kia tutuki ngā whāinga rautaki i whakahuatia i roto i tēnei tuhinga, e āhei ai te Taraipiunara te whakawhiti ki te arotahi matua hei waenga o ngā 2020 ki ngā kerēme o nāianei ina whakakōnaetia ana, tae atu ki ngā kerēme o nāianei hou e whakarewa ana i ngā take hira ā-motu me ngā kerēme e tono ana i te ohotata. I roto i tēnei whakawhitinga, ki tua atu hoki, ka noho haepapa te Taraipiunara ki tana whāinga matua: kia koke whakamua i te hononga o te Karauna me te Māori me te tūāpapa Tiriti, nā reira e toitū ana te papanga ā-tōrangapū, ā-pāpori, ā-ahurea hoki o Aotearoa.
Ka taka ngā whāinga rautaki e rima o te Taraipiunara ki ngā wā e rua.
Hei te tau 2020, ka pēnei te Taraipiunara:
· ka whakaoti i ngā ruku tātari ā-rohe e ono whakamutunga me ngā kerēme o mua e toe ana; ā
· ka koke whakamua i ngā kerēme ā-kaupapa whakaarotau nui, otirā ērā me ngā take o mua.
Hei te tau 2025, ka pēnei te Taraipiunara:
· ka āta koke whakamua, ka whakaoti rānei i ngā kerēme kaupapa e toe ana;
· ka whakatutuki i te whakaputunga o ngā kerēme o nāianei; ā
I roto i ngā wā e rua, ka pēnei te Taraipiunara:
· tuku kia whakaarotau ngā kerēme ohotata e puta mai ana i ngā tukanga whakataunga Tiriti me ētahi atu kaupapahere me ngā mahi Karauna.
Hei te tau 2025, ka pēnei te Taraipiunara
· ka rongo i ngā kaupapa hou me ētahi atu kerēme o nāianei ina whakakōnaetia ana.
He nui te tūponotanga e tutuki ai ēnei whāinga me whakarite i ngā momo hou o te ruku tātari mō te Taraipiunara me te panoni hira i roto i te tauira whakahaere, ngā hanganga, me ngā rauemi o te Taraipiunara me tana whakahaere.
Kia tautoko i te Taraipiunara kia whakatinana i tana tirohanga rautaki me te whakatutuki i ana whāinga mō te tau 2020 me 2025, ka mahi tahi te Wāhanga o te Rōpū Whakamana i Te Tiriti o Waitangi me te Wāhanga o te Rōpū Whakamana i Te Tiriti o Waitangi kia whakawhanake i te mahere whakatinanatanga e whakahua ana i ngā kaupapa me ngā whakaratonga tauwhāiti e hiahiatia ana kia whakamana i ngā whāinga rautaki me ngā whakaarotau i tautuhia.
Mō ngā pakirehua arapāho, tēnā whakapā atu ki te pokapū arapāho o te Tāhū o te Ture